وقتي اولين حرف آباداني مي خشكد
زمانيكه خشكسالي آغاز مي شود ، بخش كشاورزي به دليل وابستگي بيش از حد به ذخيره رطوبتي خاك معمولا نخستين بخشي است كه تحت تأثير قرار مي گيرد .
طي دوره هاي ممتد خشكي چنانچه كمبود بارش ادامه پيدا كند ،رطوبت خاك به سرعت تخليه مي شود . در اين صورت اتكاي مردم به ساير منابع آبي بايد تأثيرات اين كمبود را بر طرف كند .
زماني كه بارش به حالت نرمال برمي گردد و شرايط خشكسالي از نظر هواشناسي پايان مي پذيرد ، تا زمان احياي مجدد منابع آبهاي سطحي و زير سطحي پيامدهاي سوء اين پديده ادامه پيدا مي كند .
در ابتدا ذخاير رطوبت خاك و به دنبال آن جريانهاي سطحي ،مخازن و درياچه ها و آبهاي زير زميني جايگزين مي شوند .
خشكسالي چيز عجيبي نيست
خشكسالي حالتي طبيعي و متأثر از اقليم است .
گرچه بسياري به اشتباه آن را واقعه اي تصادفي و نادر مي پندارند . خشكسالي تقريبا در تمامي مناطق اقليمي رخ مي دهد، گرچه مشخصات آن از يك منطقه به منطقه ديگر كاملا تفاوت مي كند .
خشكسالي يك اختلال موقتي است و با خشكي تفاوت دارد چرا كه خشكي صرفا مربوط به مناطقي با بارندگي اندك و حالتي دائمي از اقليم است .
تغيير استفاده از اراضي يكي از راههايي است كه طي آن فعاليت هاي بشر،فراواني پديده كم آبي را حتي بدون آنكه تغييري در وقوع خشكسالي هاي هواشناسي مشاهده شده باشد ، تغيير مي دهد .
جوانه هايي كه خشك مي شوند
كمبود رطوبت در لايه هاي فوقاني خاك به هنگام كاشت مي تواند باعث تأخير جوانه زني شود كه موجب كاهش تراكم بوته در هكتار و نقصان عملكرد نهايي ميگردد .خشكسالي كشاورزي پيچيدگي خاصي دارد . اثرات آن خيلي وسيع است و نه تنها به اهميت،زمان وقوع ،طول دوره آن توالي كاهش بارندگي بلكه به واكنش متفاوت تيپ هاي مختلف خاك،نباتات زراعي و جانوران به تنش رطوبتي نيز بستگي دارد .با مديريت مناسب مي توان اثرات سوء طيف وسيعي از خشكسالي ها را كاهش داد .
خشكسالي ميزان گوشت را هم تهديد مي كند
مراتع از جمله مهمترين موضوعات در بحث توليد دام هستند.گوشتي كه ما در شهرها مصرف مي كنيم به طرز انكارناپذيري به سطح علوفه در مراتع بستگي دارد.اين روزها مراتع به دليل خشكسالي فاقد پوشش گياهي است و اين فقر پوشش گياهي موجب افزايش آفت ملخ در منطقه مي شود .بارندگي هاي پراكنده بهاري بيشتر در احياي مراتع مؤثر است
پيش بيني و طراحي مدل
در سال هاي اخير با توجه به رشد روزافزون جمعيت ، تخريب خاك ، كاهش منابع آب و سناريوهاي متعدد ارائه شده براي تغيير اقليم ، كشاورزي پايدار جايگاهي خاص در تحقيقات پيدا كرده است .از آنجا كه كشاورزي يك فعاليت مرتبط با اقليم بوده و بر اساس اطلاعات هواشناسي سال هاي گذشته خشكي فصل رشد و خشكي اواخر دوره رشد گياهان زراعي در بيشتر مناطق ديم به كرات اتفاق مي افتد بنابراين نقش سيستم پيش آگاهي در كشاورزي پايدار خيلي مهم است. هرچند كه در ايران ، ارگان هاي زيادي مسؤوليت مديريت خشكسالي را عهده دار هستند ،اما پيش بيني وقوع خشكسالي در مراحل مختلف دوره رشد گياهي هنوز پيشرفت شاياني نكرده است .
(حامد پرویزی )