صرف افعال رفتن ، خوردن و گفتن در زمان ماضی

رفتم : بشتان ( bashtan )   -  رفتی : بشته (bashteh )  - رفت : بشه ( bashe)

رفتیم : بشتمین ( bashtemin ) –  رفتید : بشتدین ( bashtedin )  - رفتند : بشتنده ( bashtendeh )

 

--------------

گفتم :بموات (bamvat ) – گفتی : بدوات  - (badvat ) گفت : بژوات (bazhvat )

گفتیم : بمون وات (bamon vat )  - گفتید : بدون وات ( badon vat )

گفتند : بژون وات ( bazhon vat )

--------

خوردم : بمخورت (bamkhort) – خوردی : بد خورت (bad khourt)

خورد : بزخورت (bazh khorurt )  - خوردیم : بمون خورت (bamoon khourt )

خوردید : بدون خورت (badoon khourt ) – خوردند : بژون خورت ( bazhoon khourt )

 

ضمیر شخصی منفصل :

ضمیر شخصی منفصل خوانساری با زبان فارسی زیاد فرق ندارند به جز تعداد اندکی از آنها :

من : من ( mon )  -  تو : تو (tu )  - او : اون (oun ) – ما : هاما (hama)

شما : شما  ( shoma ) – ایشان : اینا ( ina)

منبع : وبلاگ زبان خوانساری ( گویش خوانساری سابق )

آقای دادگستر لطفا به بخش نظرات رسیدگی کنید عده ای از دوستان تقاضای همکاری کردند و یوزر و پسورد می خواهند ولی کسی اقدامی نمی کند علاوه بر اون کاربرانی مانند من و .. قابلیت های محدودی داریم و توانایی تایید نظرات یا ایجاد کاربر را ندارند ....

توضیحی کامل از فرهنگ مذهبی خوانسار 3

به جرات می توان گفت برگزاری سوگواری ابا عبدالله الحسین ( عیله السلام ) بویژه در دهه اول ماه محرم به عنوان نمونه ای از ارادات واقعی این مردم به ائمه اطهار در میان سایر شهرهای ایران اگر نمونه نباشد کم نظیر است .

در همین خصوص برپایی سقاخانه های متعدد در طول مسیر های حرکت هیات های مذهبی چهره ای دیگر از عاشورای حسینی را بر عاشقان هویدا می سازد . فلسفه آب دادن و آب نوشاندن از ظریفترین دقایق بینش الامی به شمار می آید.این شیوه تفکر در شهرهای اسلامی من جمله شهر خوانسار بصورت سقاخانه بازتاب یافتو در انجا ساخت سقاخانه های گوناگون معمول گردید.

صرف نظر از سقاخانه های موقتی که در ایام محرم در مناطق مختلف شهر دایر می شود در خوانسار دو سقاخانه ویژه دایر و دارای موقفاتی بوده است.

( در پست بعدی با این سقاخانه های آشنا خواهیم شد....)

                                                         منبع : وبلاگ محرم در خوانسار ( محمد صابر دهاقین )

توضیحی کامل از فرهنگ مذهبی خوانسار 2

در این شهر کوچک و کم جمعیت در ایام سوگواری ابا عبدالله الحسین ( علیه السلام ) خیابانهای اصلی شهر پاسخگوی کثرت جمهیت نمی باشد و بیش از سی هیئت مذهبی از طلوع خورشید تا غروب افتاب هر کدام در ساعت معینی از روز در سوگ سالار شهیدان به عزاداری می پردازند.

شیغمی اراکی متخلص به ((بشیر)) که در سالی از ایام عمر خویش موفق به درک عزاداری سید و سالار شهیدان در خوانسار گشته است در بیان آن چنین گوید :

شهر محرم شهر عاشوراست خوانسار

                                     مهد بزرگان قبله دلهاست خوانسار

شهر غزاداران و دار المومنین است 

                                     جای جوان مردان بی پرواست خوانسار

ایام تاسوعا و عاشورا از ماتم

                                    وز سوگواری محشر کبراست خوانسار

هر سوی آن برپا شود شور حسینی

                                      گویی که شهر زاده زهراست خوانسار

                                                         منبع : وبلاگ محرم در خوانسار ( محمد صابر دهاقین )

توضیحی کامل از فرهنگ مذهبی خوانسار 1

بسیاری از ابعاد فرهنگی خوانسار آنچنان با مذهب عجین گشته است که گویی تفکیک ناپذیر و چنان می نماید که فرهنگ و مذهب لازم و ملزوم یکدیگرند . انچه به عنوان اجمالی از فرهنگ مذهبی خوانسار قابل ذکر است اینکه برخی از مسائل مذهبی به قدری با فرهنگ عامه پیوند خورده است که زبانزد خاص و عام و جز امور روز مره گشته است همانند بر گزاری مراسم خاص عزاداری در سوگ اباعبدالله الحسین ( علیه السلام ) در اکثر مواقع بویژه در ماه های محرم و صفر به نحوی که در اولین روزهای محرم شهر یکپارچه در غم و اندوه فرو می رود و در خیابان اصلی شهر که به (( تونل سبز )) موسوم است با نصب پرده های موسوم به محتشم و علم و بیرق چهره ای دیگر می یابد و از روز ششم تا دوازدهم محرم کلیه فعالیت های اقتصادی بصورت تعطیل در آمده و بنا به قولی تکایا و حسینیه های شهر وسعتی برابر با وسعت شهر می یابد. ......( ادامه در پست های بعدی....

منبع : وبلاگ محرم در خوانسار ( محمد صابر دهاقین ) 

 لطفا در نظرسنجی ای که در وبلاگ محرم در خوانسار ( دهاقین ) در رابطه با محرم صورت گرفته شرکت کرده و نظرتان را درج کنید.

           شرکت در این نظرسنجی نشان دهنده اهمیت شما نسبت به شهرتان است.

محرم 87 آمد ...

 .................السلام علیک یا  الحسین ابن علی ابن ابی طالب ( علیه السلام ) .......

با سلام محرم آمد و عزاداري شروع شد انشا الله امسال نيز بهتر از پارسال جز عزاداران واقعي امام حسين ( عليه السلام ) باشيم

امسال محرم از دوشنبه ۹ دی ماه ۱۳۸۷ مصادف با سال۱۴۳۰ هجری قمری و در خوانسار عزاداري از ۶ محرم شروع مي شود كه امسال مصادف با  شنبه ۱۴ دي ماه ۱۳۸۷ است ۱۲ محرم نيز آخرين روز عزاداري در خوانسار است كه امسال مصادف  با پنجشنبه ۲۰دي ماه ۱۳۸۷ است .

از دوستاراني كه مشتاق در شركت در عزاداري در محرم خوانسار هستند دعوت مي شود تا در اين روزها  مهمان مردم خون گرم خوانسار باشند. و از مراسم زیبای محرم در خوانسار حداکثر بهره را ببرند.

 وبلاگ محرم در خوانسار نیز هر روز با مطالبی جالب همراه با تصاویری زیبا در رابطه با محرم خوانسار به روز می شود به امید دیدار .

لینک وبلاگ محرم در خوانسار : http://moharam-e-khosar.blogfa.com

گزيده مثل ها و كنايه هاي خوانساري 1

اجاق كور          Ojag kur

اجاق خاموش

كنايه از : بي فرزندي ، عقيمي و نازايي است .

 

از آتيش خاكستر عمل اچو       az ates xakessar  amal eccu

از آتيش خاكستر به عمل مي آيد .

كنايه از : پدري دانا و كاردان و بالياقت كه پسري بي عرضه و نالايق دارد.

 

از اير اسپيد بترس گه سر به تو دارو      ez eyre espid baters ge sar betu daru

از ابر سفيد بترس كه سر به تو دارد .

كنايه از : ظاهري آراسته و باطن خراب است ، ابر سفيد معلوم نيست كه كي مي بارد . از كسي بترس كه موذي است مانند ابر سفيد كه توده اي شكل و به هم فشرده است .

 

از اير سيه نترس كه هاي و هوي دارو          az eyre siya naters ge hayo hay daru

از ابر سياه نترس كه هاي و هوي دارد .

كنايه از : ابر سياه است كه زود مي بارد آدمهايي كه فقط هاي و هوي دارند ف يعني با زبان فقط هاي و هوي و سر و صدا مي كنند .

                                                                           منبع وبلاگ گویش خوانساری 

شعر مُن اِز خوسارِ چاني ( من از خوانسار مي آيم ) از يوسف بخشي خوانساري

1 رفيقا  مجده  دون هيداني ، از خوسار‍ چاني من              به وا درداني ، آره از تل‍  دلدار چاني من

2 به يگ هفته برينشتاني از تيْرون و ورگردان                به مين شير كشتيداني ، از خوسار چاني من

3 به سيقاتي رفيقا ، بوي گل همرا خومم بارتي                ز گل خوشبوتران چون مشكي از تاتار چاني من

4 زآسيبي گه با بسون بشه از واد پاييزي                       تيار بلبلي وامرته ، از گلزار چاني من

5 نشون يارمم  واوس و هم ريبژ بوساني                       وليكن از تلژ با حسرت بسيار چاني من

6 سرنگ ناله داراني ز پي ، از وس بنالاني                    بله از شهر خود ، با چشم گوربار چاني من

7 به فرق هرچه خوساري به تاج عزتم بينا                    به ياقا ختمتو ايزن ، گه از وا خوار چاني من

8 مجال درد دل واتن نداراني ، ابي " بخشي "                 همين وسو از وا  ، با تن تيدار چاني من

 

بازگداني به فارسي توسط خود يوسف بخشي

 

من از خوانسار مي آيم

 

1 شما را مژده اي ياران ، من از خوانسار مي آيم       در آنجا بودم آري از بر دلدار مي آيم

2 برفتم هفته اي را خارج تهران و برگشتم               به شهرك رفته بودم ، يعني از خوانسار مي آيم

3 ره آورد سفر اي دوستان بوي گل آوردم               ز گل خوشبوترم چون مشكي از تاتار مي آيم

4 ز آسيبي كه از باد خزان مي رفت بر بستان           بسان بلبلي افسرده از گلزار مي آيم

5 نشان يار خود را جستم و سويش دويدم من            ولي از پيش او با حسرت بسيار مي آيم

6 زبس ناليده ام ، دارم فغان ناله اندر پي                 بلي از شهر خود با چشم گوهر بار مي آيم

7 نهادم تاج عزت بر سر هر فرد خوانساري            به پاس خدمت است اينسان كز آنجا خوار مي آيم

8 مجال درد دل گفتن ندارم ديگر اي " بخشي "        همينم بس ، كز آنجا با تني تبدار مي آيم

 

 *‌ شيرك يا شهرك يكي از محلات قديم خوانسار است. ( در بيت دوم مصراع دوم )

ریشه یابی واژه ديم

ديم ( dam )  از گروه واژگاني است كه امروزه در گويش خوانساري متداول و به معناي صورت و چهره مي باشد . ديم ( dam   ) ، صورت و چهره . دكتر ايرج وامقي در برسي يك متن مانوي در اين باره چنين آورده است ديم در اوستا بصورت (  daeman   چشم )  از ريشه   day فارسي باستان : di   = ديدن در كردي dim  در فارسي ديم اين واژه در گويش راجي به صورت ( دوم -   deom ‌ ) و در گيلكي به صورت ديم رايج است. 

عيسوي دم باد و احمد ديم و چشم حادثات       از شكر خواب عروسان از دم و از ديم او

                                                                                             (( خاقاني ))

از همين زمره است  واژه  (( شبي )) به معناي جامه و پيراهن كه در ايران باستان نيز به همين معنا بوده است و در گويش خوانساري امروزه متداول است . در تاريخ جملهاي را به دختر يزگرد سوم نسبت مي دهند كه در محضر خليفه دوم ( پس از اسارت ) عنوان گرديده است كه شباهت تام به گويش امروزي خوانساري دارد بدين قرار :

(( اف بر ابرويز بو كه كاغذ پيعمبر ژبدرا )) 

(( of bar abar viz bov ke kaghaze piamber gabadera))

اف بر خسرو و پرويز باد كه نامه پيامبر را پاره نمودند .

البته بسياري از واژه هاي متداول در گويش خوانساري ريشه در زبانهاي ايران باستان دارند و با ساير زبانهاي كهن امروزي  وجه مشترك داند همانند (( لري )) ، (( كردي ) ، (( راجي )) ، (( سنگسري )) ،

 (( سمناني ))  و .... مانند واژگاني كه در پست بعدي برايتان بيان مي كنم.

معرفي بازار دوراه ( يكي از بازارهاي قديم خوانسار )

يكي از بازار هاي خوانسار بازار موسوم به بازار دو راه است كه به واسطه اينكه بخشي از آن در محله موسوم به (( دو راه )) قرار داشته است بدين نام  موسوم گشته است ( محله دوراه كه به ( دم دوراه ) نيز خوانده مي شود به خاطر آنكه بر سر دو راهي قرار گرفته است به اين نام خوانده مي شود در محله فوق مسجد و حسينيه اي به نام (( دو راه )) وجود دارد  )

اين بازار اكنون محل فرموش خشكبار از قبيل گردو ، بادام ، آلو و ... مي باشد كه بيشترين و در واقع تمام فروشنده اين مغازه ها را افراد پير تشكيل مي دهند به ندرت شما مغازه اي را در بازار دو راه مي يابيد كه فروشنده اش مرد جواني باشد .

 

تصوير زير بازار قديم دوراه را نشان مي دهد كه در واقع مي توان گفت كه نميه راه بازار است.

 

 

تصوير زير نيز بازار قديم دوراه را نشان مي دهد كه در واقع اگر از جنوب خوانسار وارد بازار شويم  پايان و در واقع اخرين مغازه ها را نشان مي دهد.

 

 

ریشه يابي واژه اسپه

واژه اسپه – اسبه ، در گویش خوانساری به معنای ( سگ ) است . این واژه در زبان پارسه میانه و ماد غربی نیز به همین معنا بوده است. احمد كسروي در خصوص  ( اسپه ) مي گوید :اسپه در پارسه به معنی سگ بدین تفضيل كه نام سگ در سانسکریت ( سون ) ، ( seven  ) و در اوستايي گاهی سون ( بر وزن نون ) و گاهی  ( سپان ) ، ( seoan  ) است.

هردوت گویند در زبان مادان باستان ( سپاكا – space  ) و یا ( سپك ) به معنی سگ ماده بوده است .از سويي دیگر همان كلمهء  مادان یا از ( سپان ) اوستايي کلمه ( اسپه ) در پارسی ماند كه در برخی کتابها نوشتند و همچنین در زبان سمنانی به معنی سگ است و همچنانکه گذشت ( اسپه -  Espa ) در گویش خوانساری نیز به معنای سگ است.

مي توان اسپه و ( اسپسه ) را از ریشه واژه پهلوی ( aspesta  ) به معنای یونجه بدانیم كه خود واژه aspesta  از گروه واژگاني است كه با واژه اسب تركيب یافته است واژگاني كه از اسب تركيب یافته است بسیار است از آن جمله ( اسپست و اسفست ) است كه امروز یونجه گویند و در گویش خوانساری نیز به همین معناست .جز دوم این واژه ( اد – ad ) مي باشد كه در سانسکریت به معنی خوردن است .دياكونوف در تاریخ ماد گوید:

در باب کشت یونجه كه در رود ( بين النهرين ) تازگی داشت به نام ( مادی ) ( اسپست – aspasta ) به معنی خوراک است خوانده مي شد و نخست  در قرن هشتم قبل از میلاد از آن یاد شده است.

معرفی مختصری از گویش خوانساری

زبان و گویش خوانساری در طول اعصار تحت تاثیر زبانهای مختلف قرار گرفته است .آنچه مسلم است ریشه زبان و گویش خوانساری پارسه میانه و تا حدودی ماد غربی است .

همیشه آثار تاریخی به جا مانده در يك مکان را مبین قدمت و سابقه تاریخی يك مکان مي دانند و  تغييراتي كه ممکن است در ان در مكاني صورت گیرد و آثار به جا مانده را به ویرانه اي مبدل سازد اگر نيك نظر افكنيم در ميابيم كه آداب و رسوم و سنن ، نوع لباس ، و حتی زبان و ریشه های تاریخی آن از جمله دلایل دال بر سابقه تاریخی يك مکان است .

هر چند قدمت آثار تاریخی به جا مانده در خوانسار ( به جز آتشکده هيكل در تيد جان ) سابقه اي قبل از اسلام ندارند ليكن ريشه كهن گویش خوانساری تا زمان « ماد ها » نیز مي رسد .

مدیریت : صابر جان از اینکه فعالیت خودت رو شروع کردی ازت ممنونم همیشه قلمت روون قلبت مهربون و لبت خندون باشه ...